Het oudste nog bestaande schoolgebouw van Crooswijk staat aan de Boezemsingel. Je zult het echter niet meer als een school herkennen, want de eerste school van Crooswijk, gebouwd in de jaren zeventig van de negentiende eeuw, werd al voor de Tweede Wereldoorlog in gebruik genomen als politiebureau. In 1955 volgde een uitgebreide verbouwing om er ook echt een politiebureau van te maken en het pand heeft nog steeds het aanzien van 1955, al is het sinds enkele jaren een appartementengebouw.

Door naar het op tweede oudste schoolgebouw dan maar. Ook dat ziet er niet meer uit zoals na de bouw, maar oogt nog steeds als een schoolgebouw. Het is het oude schoolgebouw in de Dirk Smitsstraat 76, tegenwoordig het Nivon-centrum. Oorspronkelijk werd de school kort voor 1880 gebouwd als school voor ‘gewoon lager onderwijs’, een plaquette in de voorgevel herinnert daar nog aan.

Door het stijgende aantal kinderen in de wijk werd het gebouw in 1910 ingrijpend verbouwd en voorzien van een tweede verdieping. Ondanks latere verbouwingen is er nog veel uit 1910 bewaard gebleven, zeker aan de buitenzijde maar ook in het interieur.

In 1899 werden weer nog bestaande school geopend, de Koningin Wilhelminaschool aan de Crooswijksesingel. De Koningin Wilhelminaschool werd voorzien van een naastgelegen gymnastiekgebouw en hoewel beide gebouwen nog bestaan is de school sinds de bouw behoorlijk veranderd. De eerste gevel was een ontwerp van architect Hooijkaas, die later ook de inmiddels gesloopte Koninginnekerk in de wijk ontwierp. De gevel van de school werd al voor de Tweede Wereldoorlog vervangen door een modernere en strakkere gevel, die intussen ook alweer historisch mag worden genoemd. De Koningin Wilhelminaschool bestaat nog maar heeft een moderner gebouw in de wijk. Het oude schoolgebouw is verbouwd tot appartementen.

In 1909 werden maar liefst twee scholen gebouwd die nog steeds bestaan: de Lagere Technische School in de Tamboerstraat en het schoolgebouw in de Haverlandstraat. De Technische School was een waar hoogstandje, qua omvang en uiterlijk. Tegenwoordig is het Rudolf Steiner college er gehuisvest, waardoor het gebouw weer een schoolfunctie heeft.

Eveneens in 1909 kwam de school in de Haverlandstraat tot stand. Oorspronkelijk was ook dit een basisschool. Na de oorlog werd de school gebuikt voor de Lagere Tuinbouwschool, tot hiervoor een nieuw pand bij het Kralingse Bos werd gebouwd. De school in de Haverlandstraat werd vervolgens nog gebruikt voor muziek- en balletonderwijs van het Rotterdams Conservatorium. Na een lange periode van leegstand werd het gebouw enkele jaren geleden verbouwd tot woningen, waarbij het uiterlijk behouden bleef.

De Lagere Technische School in 1959	Het schoolgebouw voor de verbouwing tot appartementen (Traces of War)

A.S. Talma

Hoewel de A.S. Talmaschool geen historisch pand meer heeft en in een vrij modern gebouw is gehuisvest, heeft deze school toch een historisch jaar: het 100-jarig bestaan wordt dit voorjaar gevierd! Dat roept de vraag op wie A.S.Talma eigenlijk was.

Aritius Sybrandus Talma (1864-1916) speelde begin twintigste eeuw een belangrijke rol bij de invoering van sociale wetgeving. Hij had oorspronkelijk een theologische opleiding gevolgd bij de Universiteit Utrecht en werd predikant. Talma zag de slechte omstandigheden waarin arbeiders leefden en werkten en werd politiek actief door zich aan te sluiten bij het Christelijk Sociaal Congres en de Anti Revolutionaire Partij van Abraham Kuyper.

Vanaf 1901 zat hij in de Tweede kamer en in 1908 werd hij minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, een positie die hij tot 1913 behield. In 1910 kwam een arbeidswet tot stand die de positie van vrouwen en kinderen verbeterde en in 1913 volgde een invaliditeitswet.

Talma overleed in 1916 en maakte dus de gevolgen van zijn wetgeving nauwelijks meer mee. Zijn naam leefde echter voort in de naamgeving voor meerdere instellingen, waaronder dus ook de A.S Talmaschool in Crooswijk.

Heb je zelf op een van de beschreven scholen onderwijs gehad of weet je of je ouders er op school zaten? Hebben we nog een oude school gemist? We horen het graag en zijn ook erg benieuwd of er nog oude school- of klassenfoto’s bestaan van deze scholen. Reacties kunnen worden gemaild naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.